Od početka rata u Ukrajini, od 24. februara 2022, Reporteri bez granica (RSF) registrovali su više od 50 napada na novinare i medije, a iz ove međunarodne organizacije koja ima za cilj zaštitu prava na slobodu informacija navode da su 27. maja podnijeli petu žalbu glavnom tužiocu Međunarodnog krivičnog suda i glavnom tužiocu Ukrajine za ratne zločine u toj zemlji.

 

Njihova posljednja žalba odnosi se na 17 napada u koje je uključeno 70 novinara i tri medijske kuće a ranije žalbe za ratni zločin RSF je podnosio 4, 16, 24. marta i 21. aprila.

 

Prema pisanju RSF-a, otkako je započela ruska invazija na Ukrajinu, zabilježili su više od 50 napada na novinare. U to je ubrojano sedam ubistava novinara, devet ranjenih, 13 otetih ili pritvorenih novinara – od kojih je četvero bilo mučeno ili maltretirano – i 13 TV tornjeva i medijskih kuća koji su uništeni ili oštećeni zračnim, raketnim napadima ili artiljerijskim bombardiranjem.

 

“Tri mjeseca nakon što je Rusija pokrenula svoj agresivni rat protiv Ukrajine, jasno se pojavljuje obrazac njenog sveopšteg rata protiv informacija”, rekao je generalni sekretar RSF-a Christophe Deloire. “Ovo je rat u kojem se gađaju same informacije, bombarduje se emisiona oprema, a novinari nisu samo meta kao pružatelji vijesti, već su i kidnapovani, mučeni, pa čak i pogubljeni. Rusija pokazuje odlučnost da kontroliše informacije i ušutka one koji protivrječe zvaničnoj propagandi, pribjegavajući vrsti nasilja koja je karakteristična za ratne zločine”, dodao je.

 

Iz ove međunarodne organizacije navode podatke da su i televizijski tornjevi bili meta vazdušnih napada ruske vojske te je tako od početka ruske invazije prekinuto emitovanje nekoliko ukrajinskih televizijskih programa. 

 

RSF je zabilježio i 18 namjernih napada na novinare ali kažu i da je broj takvih slučajeva posljednjih sedmica u opadanju a kao razlog toga je, prema njihovom pisanju, sužavanje linija fronta i borbenih zona kako se ruska vojska povlačila prema Donbasu. Takođe, dodaju da se otmice i hapšenja novinara nastavljaju istom brzinom, kao i prijetnje i drugi oblici uznemiravanja te dodaju da je, prema njihovom saznanju, najmanje 13 novinara koje su Rusi kidnapovali ili pritvorili na period od nekoliko sati do nekoliko dana.

 

“Cilj je uvijek isti – natjerati novinare ili medije da prestanu s radom ili da se stave u službu ruske propaganda”, piše RSF i navode nekoliko primjera toga. U svojoj objavi pišu da su oca ukrajinske novinarke Svitlane Zalizetske tri dana Rusi držali kao taoca s ciljem da „novinarku natjeraju da radi za njih„. Takođe, naveli su i primjer novinarke radija Hromadske Viktorije Roshchina koja je nestala u Berdjansku 12. marta i puštena deset dana kasnije nakon što je „bila primorana da snimi video u kojem je rekla da su joj ruske oružane snage spasile život i da je sa njom dobro postupano“.

 

Prema podacima partnerske organizacije RSF-a u Ukrajini, Instituta za masovne informacije (IMI), još 14 novinara je nestalo u Mariupolju.

 

RSF piše i da su neki novinari pogubljeni nakon otmice te navode slučaj Maksa Levina, ukrajinskog novinara, čije je tijelo pronađeno 1. aprila, skoro tri sedmice nakon što je nestao dok je izvještavao. Prema podacima ukrajinskog tužilaštva, uzrok njegove smrti su dva hica u glavu iz vatrenog oružja malog kalibra. Takođe, prema njihovom pisanju, i litvanski režiser dokumentarnih filmova Mantas Kvedaravicius bio je mučen prije nego što je ubijen. 

 

Reporteri bez granica naglašavaju da će nastaviti da analiziraju ove slučajeve i da ih upućuju odgovarajućim ukrajinskim i međunarodnim tužiocima ali i da je šesta žalba Međunarodnom krivičnom sudu i ukrajinskom glavnom tužiocu već u pripremi.

 

Izvor: RSF