Najviše prekršaja Kodeksa novinara od jula do decembra 2023. bilježe Alo, Srpski Telegraf, Informer i Kurir.

foto: NNŠ

Savjet za štampu Srbije objavio je izvještaj o monitoringu poštovanja Kodeksa novinara Srbije u dnevnim novinama za period od 1. jula do 31. decembra 2023. godine kojim je, kako su naveli, zabilježen prosječan mjesečni broj prekršaja Kodeksa u kojem prednjače tabloidi.

Monitoringom je bilo obuhvaćeno devet dnevnih listova koji se distribuiraju u Srbiji: Alo, Blic, Danas, Večernje novosti, Informer, Kurir, Politika, Nova i Srpski Telegraf. Sva kršenja Kodeksa, u izvještaju su prikazana u tabeli u kojoj su, osim naziva medija, uneseni datumi objaljivanja tekstova, nazivi rubrika, stranice i naslovi teksta.

“Najveći broj prekršaja ove godine napravio je Alo, a kao najprofesionalniji i ove godine pokazao se Danas. Politika, koja je do sada, uz Danas, prednjačila u profesionalnom izveštavanju, ove godine je povećala broj kršenja Kodeksa”, piše u izvještaju.

Od ukupno 4141 teksta u kojim je prekršena barem jedna tačka Kodeksa, Alo je pravila Kodeksa prekršio 1065 puta, Srpski Telegraf 980 i Informer 791. Manji broj prekršaja zabilježen je u ostalim monitoringom obuhvaćenim novinama: Kurir (448), Večernje novosti (430), Blic (229), Politika (121), Nova (62) i Danas (15).

Osim toga, Savjet za štampu Srbije objavio je i prosječni mjesečni broj pekršaja Kodeksa po godinama, od 2018. do 2023. U tom periodu, najviše tekstova u kojim je zabilježeno kršenje Kodeksa je bilo 2021. godine, odnosno 952 teksta, a najmanje 2020. kada je evidentirano 620 takvih tekstova.

Savjet za štampu Srbije ovakve monitoringe radi posljednjih devet godina, a u njihovim opštim zapažanjima za prošlu godinu, navodi se da se, kao i ranijih godina, Kodeks najčešće kršio u izvještavanju o domaćim političkim temama što je u 2023. zbog održavanja izborne kampanje bilo dodatno naglašeno.

Prilikom izvještavanja o političkim temama se, kako je navedeno, veoma često iznose neistinite informacije, nagađanja i pretpostavke se predstavljaju kao činjenice i ne konsultuje se više izvora informacija. Osim toga Kodeks se krši i kod izvještavanja o krivičnim djelima i estradnim temama, naročito kod izvještavanja o reality programima.

“Konstanta ovih monitoringa jeste da se najčešće krše tačke poglavlja 4, koje se odnose na odgovornost novinara (1629 prekršaja), ali je ove godine samo neznatno manji i broj kršenja tački poglavlja 1, koje se odnosi na istinitost izveštavanja (1624). U veoma velikom broju krše se i tačke iz poglavlja 7, koje se odnosi na poštovanje privatnosti (990 prekršaja)”, naveli su.

Kad je riječ o poglavlju koji se odnosi na odgovornost novinara, u izvještaju piše da se, prije svega, krši tačka 3. kojom se krše prava na pretpostavku nevinosti koja uključuje zabranu objavljivanja podataka koji upućuju na identitet osobe osumnjičene za krivično djelo. Ukoliko se ne objavljuje identitet, piše da je praksa da se objavljuje niz drugih podataka koji upućuju na identitet osumnjičenog: fotografija njegove kuće, imena njegove rodbine ili najuže porodice, karakteristično zanimanje, pozicija u sredini iz koje potiče, itd.

Iz Savjeta za štampu ističu da se i često krši i tačka 4. koja se odnosi na pornografske i uznemirujuće sadržaje. Pornografski sadržaji su se, kako piše u izvještaju, gotovo isključivo odnosili na prepričavanje seksualnih avantura učesnika realityja, dok su uznemirujući sadržaji registrovani u izveštavanju o krivičnim djelima i saobraćajnim nesrećama.

Navodi se da je i dalje primjetan veliki broj tekstova kojima se potpiruju stereotipi i međunacionalna netrpeljivost. Albanci se u tabloidima praktično uvek označavaju kao “šiptari”, dok je za Hrvate, iako ne u tolikoj mjeri, rezervisana riječ ”ustaše”.

Šestomjesečni monitoring Savjeta za štampu je tokom gostovanja u emisiji„Newsnight“ na televiziji N1 Srbija komentarisao predsjednik Nezavisnog udruženja novinara Srbije (NUNS) Željko Bodrožić. Tom prilikom je rekao da ti izvještaji već devet godina pokazuju da je novinarstvo u Srbiji “veoma jadnom” stanju.

„Mi ovde imamo problem da su generatori mržnje, koji se posle izliva kroz medije, upravo političari, oni koji su na vlasti pre svega, koji koriste medije kako bi targetirali, kriminalizovali svoje političke protivnike, kritičare u javnom prostoru“, rekao je Bodrožić.

Bodrožić je ukazao i da su zakoni u Srbiji dobri, ali da se oni ne poštuju, te da je veoma važna edukacija građana po pitanju medijske pismenosti kako bi lakše mogli razlikovati laž od istine.

Izvor: Savet za štampu Srbije, N1 Srbija

___