Sud je utvrdio da je cilj ruskog zakonodavstva da kazni i zastraši.

foto: Evropski sud za ljudska prava

Evropski sud za ljudska prava iz Strasbourga presudio je jučer da ruski zakonski okvir o “stranim agentima” krši Evropsku konvenciju o ljudskim pravima i da je općenito usmjeren na kažnjavanje, a ne na povećanje transparentnosti rada nevladinih organizacija, navedeno je u saopštenju za medije.

Sud je utvrdio da ruski zakonski okvir, između ostalog, “stigmatizuje, obmanjuje i primjenjuje se na previše opsežan i nepredvidiv način”, te da je njegov cilj da “kazni i zastraši, a ne da odgovori na navodnu potrebu za transparentnošću ili legitimnim imperativom nacionalne bezbjednosti”.

Radio Slobodna Evropa (RSE) piše da je tužba pred sudom pokrenuta 2021. godine, a da je slučaj sudu iznijelo 107 organizacija za ljudska prava, predstavnika civilnog društva i medija koji su se našli na ruskoj listi “stranih agenata”. Evropski sud za ljudska prava već je bio donio jednu presudu u vezi ruskog zakonodavstva o stranim agentima iz 2012. godine. 

Sud je u obrazloženju podsjetio da je Rusija 2012. godine uvela izmjene u zakonodavstvo o nevladinim organizacijama zahtijevajući da se nevladine organizacije za koje se smatra da su uključene u političke aktivnosti i primaju strana sredstva registruju kao “strani agenti”. Također su dobile obavezu da na svojim publikacijama stavljaju oznaku “stranog agenta”, da objavljuju informacije o svojim aktivnostima online i da se pridržavaju opsežnijeg finansijskog izvještavanja. 

Od 2017. godine mogućnost da budu imenovani “stranim agentima” proširena je na medijske organizacije, a kasnije i na novinare, blogere, kreatore sadržaja i javne ličnosti.

Zakon o stranim agentima iz 2022. dodatno je proširio prethodni zakonski okvir, uveo širu definiciju “stranih agenata” i “stranog uticaja”, a vremenom je obaveza etiketiranja materijala i sadržaja proširena i na društvene mreže, websitove i sve vrste komunikacija ovih organizacija.

Ova i druga ograničenja, kako je navedeno u odluci Evropskog suda za ljudska prava, potkopavaju temelje demokratskog društva. Među brojnima medijima koji su se našli na ruskoj listi “stranih agenata” su servis RSE u Rusiji, Glas Amerike (VOA), Meduza, Insider, Open Media i drugi.

Iz RSE ističu da je njihov servis u Rusiji kažnjen sa više od 16 miliona eura jer nisu poštovali zahtjev da svoj sadržaj označe. Predsjednik RSE Stephan Capus je pozdravio ovu odluku Evropskog suda za ljudska prava i istakao da je ruski zakon o “stranim agentima” osmišljen da kriminalizuje slobodu govora i spriječi nezavisne novinare da rade svoj posao. 

Uprkos isključenju iz Vijeća Evrope 2022., Rusija je, podsjeća RSE, još uvijek obavezna poštovati odluke Evropskog suda za ljudska prava u slučajevima koji su se desili prije njenog isključenja. RSE navodi i da su ruske vlasti donijele zakone koji sprečavaju sprovođenje odluka Evropskog suda izdatih nakon njenog isključenja, što komplikuje uticaj ove presude.

Izvor: Evropski sud za ljudska prava, RSE

___