Predstavljena publikacija Mediacentra: Štetni narativi tokom izbora.

foto: Vanja Čerimagić

Publikacija “Štetni narativi tokom izbora: Kampanje diskreditacije, rodni stereotipi i narativi mržnje”, predstavljena 21. marta 2023. godine u Sarajevu, donosi detaljnu dekonstrukciju štetnih narativa zabilježenih tokom Opštih izbora 2022. o kandidatkinjama, etno-nacionalnim grupama, stranim akterima, te Centralnoj izbornoj komisiji Bosne i Hercegovine. Tokom događaja predstavljeni su rezultati tromjesečnog monitoringa štetnih sadržaja kao što su govor mržnje, dezinformacije, kampanje diskreditacije, ali i preporuke za bolju regulaciju i samoregulaciju štetnih sadržaja online, uspostavljanje etičkih kodeksa i boljih obrazovnih politika. 

„Sveobuhvatni dokazi, koje je danas prezentovao Mediacentar Sarajevo, pokazuju koliko su dezinformacije i štetni narativi bili rasprostranjeni tokom izbora u BiH prošle godine“, izjavio je na predstavljanju publikacije “Štetni narativi tokom izbora: Kampanje diskreditacije, rodni stereotipi i narativi mržnje” britanski ambasador Julian Reilly, dodajući da je javnost kontinuirano izložena toksičnim narativima koji sadrže seksizam, govor mržnje, teorije zavjere, klevetničke kampanje i negiranje ratnih zločina, te da se kao glavni krivci navode politički lideri.

„Ovi postupci podrivaju i srozavaju demokratiju ove zemlje. Sve ovo možda nije iznenađenje, ali ovaj izvještaj bi trebao biti poziv na djelovanje. Mediji, civilno društvo i šira javnost imaju svoju ulogu. Birači žele da se političari fokusiraju na pitanja koja su građanima najvažnija i da kampanje budu pristojne. Današnji događaj je prilika da se pokaže kako to postići“, istakao je Reilly.

Istražujući obim, obrasce, načine diseminacije, izvore štetnih narativa, u publikaciji se pokazuje da su štetni narativi namjenski konstruisani i da se koriste za diskreditaciju političkih aktera i za manipulaciju glasačima i glasačicama, objašnjava urednica publikacije i istraživačica u Mediacentru Sarajevo Anida Sokol.

„Autori i autorice su za svaki štetni narativ, poput onoga da su kandidatkinje marioneta u službi političkih vođa ili da su predstavnici konkurentsnkih političkih partija strani plaćenici, razradili elemente tih narativa, kako utiču na emocije, i razloge zbog čega u patrijarhalnom i etno-nacionalno podijeljenom društvu, sa slabim nivoom medijske i informacijske pismenosti, takvi narativi uspijevaju“, govori Sokol.

Istraživanje o štetnim narativima, u krhkom demokratskom okruženju kakvo je bosanskohercegovačko društvo, kako pojašnjava jedan od istraživača i autora publikacije Mladen Bubonjić, doprinose sveukupnom razvoju demokratskih potencijala.

“Ovakve inicijative ukazuju na štetne tendencije i prakse, prije svega političkih elita, ali i svih ostalih koji svojim djelovanjem doprinose razgradnji demokratije i očuvanju stanja latentne netrpeljivosti koja razjeda i ono malo zdravog društvenog tkiva”, ističe Bubonjić.

Ovo istraživanje je pokazalo, kako dodaje Bubonjić, da politički akteri i mediji, prije svih, plasiranjem i širenjem štetnih narativa kontinuirano doprinose opstrukciji razvoja demokratskog društva, čije posljedice smo vidjeli na izborima.

“Iako ne možemo sa sigurnošću tvrditi da bi ishod bio drugačiji da nije bilo širenja štetnih narativa u ovolikoj mjeri, ipak ne možemo zanemariti njihov doprinos širenju straha i mržnje. Otkrivanjem štetnih narativa i ukazivanjem na njihovu pogubnost i posljedice koje mogu izazvati samo je mali korak u procesu demokratskog razvoja društva”, navodi Bubonjić, dodajući da građani ipak moraju dati i svoj doprinos i uložiti veće napore na polju medijskog opismenjavanja.

Publikacija Mediacentra Sarajevo namijenjena je medijima i međunarodnim organizacijama, institucijama BiH, organizacijama civilnog društva posvećenih borbi protiv dezinformacija, govora mržnje, promicanju ženskih prava svim građanima i građankama u BiH.

Stručnu diskusiju o štetnim narativima tokom izbora koja je danas održana u Sarajevu podržala je Britanska ambasada u Bosni i Hercegovini.

Publikacija je dostupna na stranici Mediacentra Sarajevo.

___