Prva svjetska pravila o umjetnoj inteligenciji

foto: Pixabay

Vijeće Evropske unije (EU) juče je usvojilo AI Act (Zakon o umjetnoj inteligenciji), zakon kojem je cilj harmonizacija pravila o umjetnoj inteligenciji (artificial intelligence AI).

AI Act slijedi pristup koji je baziran na riziku što znači da što je veći rizik od nanošenja štete društvu, to su pravila stroža. Ovo je, kako je saopšteno iz Vijeća EU, prvi zakon te vrste u svijetu i može postaviti globalni standard za regulaciju AI.

Novi zakon ima za cilj da podstakne razvoj i usvajanje sigurnih i pouzdanih AI sistema na jedinstvenom tržištu EU od strane privatnih i javnih aktera. Istovremeno, kako se dodaje u saopštenju Vijeća EU, ima za cilj da osigura poštovanje osnovnih prava građana EU i stimuliše investicije i inovacije u oblasti umjetne inteligencije u Evropi. Zakon o umjetnoj inteligenciji primjenjuje se samo na područje EU i predviđa izuzeća kao što su sistemi koji se koriste isključivo za vojsku i odbranu, kao i u istraživačke svrhe.

“Usvajanje zakona o umjetnoj inteligenciji je prekretnica za Evropsku uniju. Ovaj značajni zakon, prvi te vrste u svijetu, bavi se globalnim tehnološkim izazovom koji također stvara mogućnosti za naša društva i ekonomije. Zakonom o umjetnoj inteligenciji Evropa naglašava važnost povjerenja, transparentnosti i odgovornosti kada se radi o novim tehnologijama, dok istovremeno osigurava da ova tehnologija koja se brzo mijenja može procvjetati i podstaći evropske inovacije”, rekao je Mathieu Michel, belgijski državni sekretar za digitalizaciju, administrativno pojednostavljenje, zaštitu privatnosti i građevinske propise.

Novi zakon kategorizuje različite vrste umjetne inteligencije bazirane na riziku. AI sistemi koji predstavljaju ograničeni rizik podlijegali bi blagim obavezama transparentnosti, dok bi visokorizični AI sistemi bili odobreni, ali bi podlijegali nizu zahtjeva i obaveza za pristup tržištu EU.

Sistemi umjetne inteligencije kao što je na primjer kognitivna bihevioralna manipulacija bit će zabranjeni u EU jer se njihov rizik smatra neprihvatljivim. Zakon također zabranjuje korištenje AI u radu policije na osnovu kojih oni prave pretpostavke gdje bi se mogle dešavati kriminalne aktivnosti. Takve pretpostavke su zasnovane na profiliranju i sistemima koji koriste biometrijske podatke za kategorizaciju ljudi prema specifičnim kategorijama kao što su rasa, religija ili seksualna orijentacija.

Vijeće EU navodi da je uspostavljeno nekoliko upravnih tijela kako bi se osigurala njegova pravilna provedba: Kancelarija za umjetnu inteligenciju unutar Evropske komisije za provođenje zajedničkih pravila u cijeloj EU, Naučni panel nezavisnih eksperata za podršku provedbenim aktivnostima, Odbor za umjetnu inteligenciju s predstavnicima država članica koji će savjetovati i pomagati Komisiji i državama članicama o dosljednoj i djelotvornoj primjeni Zakona o AI i Savjetodavni forum za zainteresovane strane koji će pružati tehničku ekspertizu Odboru za umjetnu inteligenciju i Komisiji.

Vijeće EU je istaklo i da su određene novčane kazne za kršenje Zakona o AI i da se određuju kao procenat globalnog godišnjeg prometa kompanije koja je prekršila Zakon u prethodnoj finansijskoj godini ili na osnovu unaprijed određenog iznosa, odnosno onog koji bude veći. Mala i srednja preduzeća i novoosnovana preduzeća podliježu proporcionalnim administrativnim kaznama.

Zakon će biti objavljen u službenom listu EU a nakon što ga potpišu predsjednici Evropskog parlamenta i Vijeća EU i stupit će na snagu dvadeset dana nakon objavljivanja. Nova uredba će se primjenjivati dvije godine nakon stupanja na snagu, uz neke izuzetke za posebne odredbe.

Izvor: Vijeće EU

___

Želite sedmični pregled vijesti, analiza, komentara i edukacija za novinare u Inboxu Vašeg e-maila? Pretplatite se na naš besplatni E-bilten ovdje.