Upravo ta nepoznanica, teren nepoznatog i/ili utopističkog koji je pobuna proizvela, jeste jedan od oblika politizacije društvene stvarnosti.

Socijalni bunt u BiH, koji je početkom februara počeo eksponirati niz različitih oblika artikulacije nezadovoljstva, obespravljenosti i siromaštva, ima porijeklo u jednom problemu, radikalnom disbalansu u raspodjeli društvenog bogatstva.

Naime, ono što je definiralo ili nastoji definirati ovu pobunu kao klasnu nije taj njen aspekt koji se ograničio samo na kritiku koruptivnosti ili kompleksnosti organizacijske strukture vlasti, nego je to onaj aspekt koji je napao jedan model organizacije političke moći. Preciznije rečeno, radi se o adresiranju jednog oblika vladanja koji - s obzirom na privatizaciju (ekonomije, socijalnih dimenzija države itd.), prekarizaciju rada, impoziciju dužničke ekonomije (dužničkog ropstva) i izvlaštenje općenito - društvo svodi na hijerarhiju eksploatacije sa svojim vladajućim i potlačenim klasama.

Izvlaštenje (društva od društvenog bogatstva) kao politički program adresiranih vladajućih struktura nije samo rezultat koruptivnosti istih struktura; nemogućnosti ispunjavanja zahtjeva na putu "euroatlanskih integracija;" kompleksnosti i/ili skupoći održavanja struktura vlasti ili "nesposobnosti" vlasti u impoziciji kapitalističke ekonomije, izvlaštenje je ujedno i cilj i rezultat sprovođenja uzusa kapitalističkog slobodnog tržišta te svođenja širih interesa društva na polje u kojemu se privatni i etnonacionalne interesi savršeno poklapaju.

Bez obzira na stupanj kompleksnosti ili korupcije (na kojoj se kapitalizam po defaultu i temelji) u aplikaciji političke moći, ono što se izvršava (u BiH, regionu te u europskom i globalnom kontekstu) ima porijeklo u jednoj ideološkoj matrici, neoliberalnoj kapitalističkoj matrici, ideološkom pristanku (navodno ideološki) suprostavljenih dominantnih političkih opcija na kapitalističko slobodno tržište i kapitalističku demokraciju kao proces legitimizacije interesa kapitala i njegovih agentura. Primjena te ideološka matrice vidljiva je u dominatnim oblicima difamacije protesta.

Oblici difamacije protesta

Etnonacionalisti brojanjem krvnih zrnaca svode protest u registar koji ne prevazilazi interese etnije (1), socijaldemokrati ili podržavaju etnonacionaliste (podrška hrvatske socijaldemokratske vlade etnonacionalistima) ili se pozivaju na demokratsku proceduru (pozivanje na izvanredne izbore u BiH), a realpolitički pragmatisti osuđuju nasilnost i "uzaludnost" protesta. Uz sve to međunarodni akteri (iz Prvog svijeta kapitala), kombinirajući brojanje krvnih zrnaca (2), suptilno sugeriranje da su "demokratski" (čitaj "civilizirani") samo oni protesti koji se ispostavljaju kao politički impotentni i selektivnu podršku protestima (2), same proteste žele reprezentirati kao oblik pritiska na vlasti da intenzivnije počnu instalirati kapitalističke hijerarhije eksploatacije (3).

Iako se pomenuta ideološka matrica prezentira kao postideološka, posthistorijska paradigma organizacije vladanja, ona je samo još jedan historijski oblik (institucionalne i ideloške) reorganizacije kapitalizma. Taj oblik je trenutno neoliberalizam koji, između ostalog, format društvenog konflikta isključivo svodi na format u kojemu je isti konflikt definiran kao onaj čiji krajnji cilj navodno nužno vodi ka "funkcionalnijem" kapitalističkom uređenju (koje je u kolonijalističkoj retorici Prvog svijeta izjednačeno sa progresom uopće).

Funkcija takvog preusmjeravanja ili "fiksiranja" društvenog konflikta (u polje etnije, rase ili civilizirajuće retorike) je da onemogući klasno prefiksiran društveni antagonizam koji bi bio u stanju napasti hijerarhije eksploatacije. Između ostalog, tu se radi i o ratu protiv društva kao formatu organizacije kolektivnog života koji bi prevazilazio centralnost uloge naroda (u smislu etnije ili rase) ili potreba slobodnog tržišta u organizaciji države. Drugim riječima, radi se o tome da kapitalizam mogućnost mogućnosti strukturiranja klasnog prefiksa nekom društvenog konfliktu ideološki isključuje iz registra legitimne političke borbe.

Postideološka zamka i redefiniranje uloge politike

Kada govorimo o "mogućnosti imanja mogućnosti," upravo tu leži i esencijalni aspekt ove socijalne pobune. Bez obzira koliko je različitih mišljenja, interpretacija i/ili potencijalnih ideoloških nesuglasica o budućem obliku organizacije političke vlasti pobuna eksponirala, ona je i proizvela minimum mogućnosti mogućnosti neke drugačije organizacije društva i politike. U tom smislu, upravo ta nepoznanica, teren nepoznatog i/ili utopističkog (u smislu nejasnoće, fragmentiranosti ili spektra raznih interpretacija budućih oblika organizacije društvenog nezadovoljstva) koji je pobuna proizvela, jeste jedan od oblika politizacije društvene stvarnosti, potencijalni odraz početka proizvodnje političke svijesti neopterećene vrijedonosno ideološkim limitima koje neoliberalizam prezentira krajnjim limitima mogućnosti politike.

Kada govorimo o ideološkoj proizvodnji limita i ulozi ideološkog, neoliberalna kapitalistička ideologija u sebi sadrži jednu perfidnu komponentu, a to je implikacija da je društveni zahtjev koji traži drugačiji model organizacije politike (te društva i države) uspješan i/ili produktivan u onoj mjeri u kojoj odbaci aspolutno sve ideološke prefikse u svojoj formaciji - dakle u onoj mjeri u kojoj (neki) kritički diskurs pristane na ideološko racionaliziranje kapitalizma kao nepromjenjivog te (navodno) nadhistorijskog sistema.

Stoga, socijalna pobuna i/ili klasni konflikt(i) imaju potenciju biti politički uspješni u onoj mjeri u kojoj proizvode svoje ideološke narative u proizvodnji političke ljevice, a ne limitiraju se ideološkim narativima sistema kojeg antagoniziraju. Ako to kažemo na drugi način, uloga klasnog konflikta je da politizira društvo u onom smislu u kojem će reinventirati politiku kao diskurs neslaganja, konflikta, a ne kao oblika administranja potreba kapitala unutar dominantne institucionalno-ideološke paradigme.

A u tom smislu, plenum (bez obzira na stupanj političkog potencijala dubioznog koncepta tzv. direktne demokracije) kao oblik političkog organiziranja protesta (ili općenito nezadovoljstva) može imati potencijal u strukturiranju političke i ideološke strukture društvenog antagonizma koji može voditi ka budućoj organizaciji i/ili reinvenciji političke ljevice u regionu te doprinijeti istoj reinvenciji u internacionalnom kontekstu.

Ako konstatiramo da je Prvi svijet kapitala cijelom regionu namijenio sudbinu etnički fragmentirane, deindustrijalizirane, politički impotentne i globalno nebitne kolonijalne niše, danas aktualni plenumi u Tuzli, Sarajevu itd, ne trebaju biti percipirani kao finalni rezultat ili vrhunac klasno prefiksiranog društvenog zahtjeva, nego kao jedan od instrumenata na putu proizvodnje autentične lijeve politike sposobne da politički antagonizira radikalnu neravnotežu u distribuciji društvenog bogatstva i ideologije koje istu neravnotežu normaliziraju.

--------------------------------------