Turska blokira društvene medije tokom protesta protiv Erdogana, ali tokom pokušaja vojnog udara mreže je koristio i predsjednik.

foto: twitter

Pristup društvenim mrežama bio je blokiran u Turskoj u petak uveče tokom pokušaja vojnog udara, objavili su iz Turkey Blocks, twitter-naloga koji prati cenzuru u toj zemlji. Istovremeno, turski predsjednik, Recep Tayyip Erdogan, koji je bio na ljetovanju na jugozapadnoj obali zemlje, javio se u program nekoliko televizija preko FaceTimea ali je i slao poruke narodu preko Twittera.

“Bio sam u Marmarisu. Nakon što sam ga napustio, bombardovali su”. “Platiće oni koji su izdali ovu državu”. “Situacija je normalna na ulicama, nećemo otići od aerodroma”. To su neke od poruka na Twitter nalogu Tayyipa Erdogana objavljene od sinoć kada se vojna frakcija počela kretati po Istanbulu, prvo blokiravši most na Bosforu, a onda i aerodrom Ataturk, na kome se prije nepune tri sedmice desio teroristički napad u kome je poginulo više od 40 ljudi.  

Društvene mreže bile su blokirane u Turskoj u noći u kojoj se desio teroristički napad na aerodromu kroz koji je prošlo 60 miliona putnika prošle godine.

Mreže su u Turskoj blokirane kada se dešava kriza, teroristički napad, protesti ili politička nestabilnost, zbog čega je Tayyip Erdogan kritikovan kao ugnjetavač slobode izražavanja na internetu i kao državnik koji uvodi cenzuru.
 

Confirmed: Twitter, Facebook & YouTube blocked in #Turkey at 10:50PM after apparent military uprising in #Turkey pic.twitter.com/J9ER5yOGYP

— Turkey Blocks (@TurkeyBlocks) July 15, 2016

Vojni udar uživo na društvenim mrežama

Reuters piše da je vojni udar eksplodirao po društvenim medijima u petak uveče uprkos blokadama Twittera, Facebooka i YouTubea tokom prvih sati dešavanja.

Predsjednik Tayyip Erdogan, oštri protivnik društvenih medija, obratio se naciji prvo preko FaceTime video poziva uživo u televizijskom studiju. Razgovarao je sa privatnim televizijama budući da je dio pobunjene vojske zauzeo zgradu državne televizije TRT i preuzeo kontrolu nad programom zbog čega je voditeljica pod prisilom pročitala saopštenje.

Za to vrijeme, turski predsjednik preko društvenih mreža je pozivao narod da izađe na ulice, a video poziv preko FaceTimea bilo je njegovo prvo obraćanje, kako su zapadni mediji pretpostavili, zbog toga što nije bio blizu bilo kakvog televizijskog studija. Vrlo brzo, emitovana je i njegova izjava koju je dao novinarima nekoliko sati nakon što je sve počelo.
Njegovi kritičari brzo su primijetili ironiju u korištenju medija koje je neprestano odbacivao da bi spasio svoje predsjedovanje tokom ranijih protesta u državi, piše Reuters.

Uprkos zabranama koje su mnogi na Twitteru naglašavali, a i Turkey Block potvrdio, fotografije, videi, poruke i javljanja, preplavili su tu mrežu, a svi detalji oko vojnog udara mogli su biti praćeni, pored drugih elektronskih medija, i na Twitteru. Uz novu opciju Facebook Live, vojni udar išao je uživo kroz telefone hiljada ljudi na ulicama ili drugdje.

Korisnici društvenih mreža u Turskoj su se povezivali preko virtualnih privatnih mreža (VPN) da bi preusmjerili svoje konekcije kroz servere drugih zemalja i tako izbjegli vladine mehanizme blokade. Hotspot Shield, aplikacija za VPN konekcije imala je preko 300 posto povećanje u novom preuzimanju u Turskoj tokom prva dva sata nakon što se saznalo za vojni udar.

Mediji prva meta napada

Kao jedna od prvih meta pobunjenika koji su pokušali vojni udar bile su televizije. Voditeljica turske državne televizije TRT pod prijetnjom je pročitala saopštenje u kojem je rečeno da vojska preuzima vlast, a kasnije je objašnjavala kako je to bilo pod prijetnjom oružjem.

State TV TRT back on air. Anchor says she read the coup plotters' statement under gun threat. pic.twitter.com/t2sTmKOmw2

— CNN Türk ENG (@CNNTURK_ENG) July 16, 2016

TRT World, servis državne televizije na engleskom jeziku, objavio je na svom online izdanju da su uredi javnog emitera bili pod okupacijom vojske čak i nakon što su se vojnici predali na bosforskom mostu. U petak uveče kada je televizija okupirana, osoblje je evakuisano. TRT i CNN Turk ponovo emituju program, turski premijer Binali Yildirim je objavio da vlada ima kontrolu, a skoro tri hiljade aktera vojnog udara je uhapšeno.

Yildirim je u obraćanju rekao da je 161 osoba poginula, a 1.440 povrijeđeno, širom zemlje. Premijer tvrdi i da iza pokušaja vojnog udara stoji Fethullah Gulen i njegov pokret koji je u Turskoj proglašen terorističkom organizacijom.